Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
Usta ve Margarita – Mihail Bulgakov
1. GÖRSEL, 5. SAYFA
1. Cümleye küçük harfle başlama hatası. Bu hata “yurttaşın” sözcüğünün “Yurttaşın” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
2. Düzeltme işareti eksikliği. Bu eksiklik “halde” sözcüğünün “hâlde” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
3. Bağlaçtan sonra virgül kullanımı. Bu hata “gördü ki, her şey” ifadesinin “gördü ki her şey” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
4, 5, 6, 7. Virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi konması, kısa çizginin yanlış kullanımı, gereksiz virgül kullanımı ve soru işareti yerine virgül konması. (Doğrusu: — Hay şeytan, diye haykırdı yayın yönetmeni. Ne oldu, biliyor musun İvan? Az önce neredeyse sıcak çarpıyordu beni!)
8. Alıntılama hatası. Bu hata “hatta, -gülümsemeye” ifadesindeki “hatta” sözcüğünün sonuna nokta konmasıyla ve “-gülümsemeye” ifadesindeki kısa çizginin kaldırılıp, sözcüğün büyük harfle başlatılarak bir alt satıra indirilmesiyle düzeltilebilir.
9. Virgül yerine üç nokta ve kısa çizgi konması. Bu hata “… -diyerek” ifadesinin “, diyerek” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir. (Doğrusu: — Evet, efendim, nerede kalmıştık, diyerek kayısının böldüğü konuşmayı yeniden başlattı.)
2. GÖRSEL, 7. SAYFA
1. Art arda gelen zarf-fiil eki almış sözcükler arasında virgül eksikliği. Bu eksiklik “getirilip” sözcüğünden sonra virgül konarak giderilebilir.
2. Bağlaçtan sonra virgül kullanımı. Bu hata “ki,” ifadesindeki virgülün kaldırılmasıyla giderilebilir.
3. Tek zarf-fiilden sonra virgül kullanımı. Bu hata “denirken,” ifadesindeki virgülün kaldırılmasıyla giderilebilir.
4. “Ne… ne (de)…” bağlacı arasında virgül kullanımı. Bu hata “boyluydu, ne” ifadesinin “boyluydu ne” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
5. Tek zarf-fiilden sonra virgül kullanımı. Bu hata “gelince, sol tarafta” ifadesinin “gelince sol tarafta” veya “gelince… Sol tarafta” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
6.
7. Nokta yerine virgül konması ve kısa çizginin yanlış kullanımı. (Doğrusu: “Alman.” diye düşündü Berlioz.)
8, 9. Nokta yerine virgül konması ve kısa çizginin yanlış kullanımı, cümleye küçük harfle başlanması, alıntılama hatası ve ünlem cümlesinde ünlem işareti eksikliği. (Doğrusu: “İngiliz.” diye düşündü Bezdomnıy, “Bak hele, şu sıcakta eldiven giymiş bir de!”)
3. GÖRSEL, 11. SAYFA
1, 2. Virgülle kısa çizginin yan yana kullanımı. Bu hata ya iki virgülün ya iki kısa çizginin kaldırılmasıyla düzeltilebilir.
3. Cümleye “ve” ile başlama hatası. Bu hata “bu? Ve” ifadesinin “bu ve” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
4. Virgül yerine ünlem ve kısa çizgi konması. Bu hata “ispatı! -diye” ifadesinin “ispatı, diye” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
5. Virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi konması. Bu hata “İvan! -diye” ifadesinin “İvan, diye” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
6, 7. Virgülle kısa çizginin yan yana kullanımı. Bu hata ya iki virgülün ya iki kısa çizginin kaldırılmasıyla düzeltilebilir.
8. Ara söz olmayan ifadenin virgül arasına alınması. Bu hata “Profesör, kusura bakmayın ama, eciş bücüş bir şey ürettiniz!” ifadesinin “Profesör, kusura bakmayın ama eciş bücüş bir şey ürettiniz!” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
9. “Ama” bağlacından önce virgül kullanımı. Bu hata “belki, ama” ifadesinin “belki ama” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
10, 11. Virgülle kısa çizginin yan yana kullanımı. Bu hata ya iki virgülün ya iki kısa çizginin kaldırılmasıyla düzeltilebilir.
12. “Ki” bağlacından sonra virgül kullanımı. Bu hata “ki, kendisi” ifadesinin “ki kendisi” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
13. Virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi konması. Bu hata “öyleyse! -oldu” ifadesinin “öyleyse, oldu” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
14, 15. Virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi konması, nokta eksikliği ve kısa çizginin yanlış kullanımı. Bu hatalar, cümlenin bozulmadan bölünmesiyle giderilebilir:
— Bence de, diye onayladı meçhul şahıs gözlerini ışıldatarak ve devam etti:
— Ama beni rahatsız eden başka bir soru var: Madem Tanrı yok, insan hayatını ve genel olarak yeryüzündeki düzeni kim idare ediyor?
16. Kısa çizginin yanlış kullanımı. Bu hata “ediyor, -dedi” ifadesinin “ediyor, dedi” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
4. GÖRSEL, 13. SAYFA
1, 2. Ara sözden önce virgül eksikliği. Bu eksiklik “Ama yine de, kim bu?” ifadesinin “Ama, yine de, kim bu?”, “Ama… Yine de… Kim bu?” veya “Ama, yine de… Kim bu?” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir. (Üçüncü önerideki cümle tamamlanmadığı için “ama” bağlacından sonra gelen virgül hiçbir sorun teşkil etmemektedir.)
3, 4. Nokta yerine virgül ve kısa çizgi, iki nokta yerine nokta konması. Bu hatalar, cümlenin bozulmadan bölünmesiyle giderilebilir.
1. seçenek:
— Sigara içmek istediğinizi görüyorum.
Aniden Bezdomnıy’a döndü meçhul zat:
— Hangisini tercih ediyorsunuz?
2. seçenek:
— Sigara içmek istediğinizi görüyorum, dedi ve aniden Bezdomnıy’a döndü meçhul zat:
— Hangisini tercih ediyorsunuz?
5. Virgül yerine soru işareti ve kısa çizgi konması. Bu hata “sizdeki? -diye” ifadesinin “sizdeki, diye” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir. Bu düzeltmeyle birlikte “suratla,” ifadesindeki virgülün yerine nokta konması ve “Sigarası bitmişti gerçekten de.” cümlesinin alt satıra indirilmesi gerekir.
6. Virgül yerine soru işareti ve kısa çizgi konması. Bu hata “ediyorsunuz? -diye” ifadesinin “ediyorsunuz, diye” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
7. Kısa çizginin yanlış kullanımı. Bu hata virgülden sonraki kısa çizginin kaldırılmasıyla giderilebilir. (Doğrusu: “Bizim Marka”yı, dedi Bezdomnıy düşmanca.)
8. Düzeltme işareti eksikliği. Bu eksiklik “derhal” sözcüğünün “derhâl” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
9, 10, 11, 12. İki nokta yerine nokta konması, iki noktanın yanlış kullanımı ve virgül eksikliği. Bu hatalar cümlenin şu şekilde düzeltilmesiyle giderilebilir:
Edebiyatçıların zihninden farklı düşünceler geçti o anda: Berlioz “Hayır, yabancı memleketten!”, Bezdomnıy “Şeytan görsün yüzünü! Bu, ne?”…
13, 14, 15. Kısa çizginin yanlış kullanımı, virgül yerine nokta konması, düzeltme işareti eksikliği. Bu hatalar cümlenin şu şekilde düzeltilmesiyle giderilebilir:
“Şöyle itiraz etmeli söylediklerine…” diye karar verdi Berlioz, “… evet, insanoğlu fâni ama zaten kimse bunu inkâr etmiyor. Mesele şu ki…”
16, 17, 18. Kısa çizginin yanlış kullanımı, özne olarak kullanılan “bu” zamirinden sonra virgül eksikliği. Bu hatalar, cümlenin şu şekilde düzeltilmesiyle giderilebilir:
“Konuyu ne kadar saçma yönden ele alıyor…” diye düşündü Berlioz ve itiraz etti: “Ama bu, abartmak olur.”
19. Kısa çizginin yanlış kullanımı. Bu hata “kafasına, -diyerek” ifadesinin “kafasına, diyerek” şeklide düzeltilmesiyle giderilebilir.
5. GÖRSEL, 15. SAYFA
1, 2, 3, 4. Kısa çizginin yanlış kullanımı, tamlayan eki eksikliği, soru işareti yerine üç nokta kullanımı. Bu hatalar, cümlenin şu şekilde düzeltilmesiyle giderilebilir:
[…] bakarak, ayçiçeği yağının konumuzla ne ilgisi var?
5, 6. Kısa çizginin yanlış kullanımı. Bu hata “şu, -diyerek” ifadesinin “şu, diyerek”, “benziyordu, -ruh hastalıkları” ifadesinin “benziyordu, ruh hastalıkları” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
7. Virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi kullanımı. Bu hata “İvan! -diye” ifadesinin “İvan, diye” şeklinde düzeltilmesiyle giderilebilir.
8, 9, 10. Virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi kullanımı, virgül yerine nokta ve kısa çizgi kullanımı, “ki” bağlacından sonra virgül kullanımı. Bu hatalar, cümlenin şu şekilde düzeltilmesiyle giderilebilir:
— Bulundum hem de kaç kere, diye bağırdı gülerek ama gülmeyen gözünü de şairden ayırmadan, bulunmadığım yer yok ki! Ne yazık ki profesöre şizofreninin ne olduğunu sorma fırsatı bulamadım.
11. Kısa çizginin yanlış kullanımı. Bu hata kısa çizginin kaldırılıp “Yabancı…” şeklinde başlayan cümlenin bir alt satıra indirilmesiyle düzeltilebilir.
12, 13. Virgülle kısa çizginin yan yana kullanımı. Bu hata ya iki virgülün ya iki kısa çizginin kaldırılmasıyla düzeltilebilir.
14, 15, 16. Ünlem ve onay ifadeleri arasında virgül eksikliği, virgül yerine ünlem işareti ve kısa çizgi kullanımı, ünlem işareti ve iki nokta veya üç nokta eksikliği. Bu hatalar, cümlenin aşağıdaki şekillerde düzeltilmesiyle giderilebilir:
1. seçenek:
— Ah, tabii, memnuniyetle, dedi heyecanla meçhul şahıs. Burada, ıhlamurların altında oturmak öyle güzel ki!..
2. seçenek:
— Ah, tabii, memnuniyetle, dedi heyecanla meçhul şahıs. Burada, ıhlamurların altında oturmak öyle güzel ki…
17, 18, 19. Virgül fazlalığı, kısa çizginin yanlış kullanımı, “diye” ifadesiyle tırnak işaretlerinin eksikliği. Bu hatalar, cümlenin şu şekilde düzeltilmesiyle giderilebilir:
— Ne diyeceğim Mişa, diye fısıldamaya başladı Berlioz’u kenara çekip şair, “inturist” değil casus bu adam.
20. Kısa çizginin yanlış kullanımı, alıntı cümleyle alıntı olmayan cümlenin birbirine yanlış bağlanması. Bu hatalar, cümlelerin aşağıdaki şekillerde düzeltilmesiyle giderilebilir:
1. seçenek:
— Öyle mi dersin, diye kaygıyla fısıldadı Berlioz.
Bir yandan da “Hakkı var!” diye düşündü.
2. seçenek:
“Öyle mi dersin?” diye kaygıyla fısıldadı Berlioz, bir yandan da “Hakkı var!” diye düşündü.
Önemli ekleme: Eserdeki diyalog çizgileri kısa çizgi şeklinde gösterilmektedir. Hâlbuki diyalog çizgisi kısa çizgi (-) şeklinde değil uzun çizgi (—) şeklindedir.
